Stilte

Stilte Bijna iedere morgen sta ik, terwijl mijn honden vrij rondlopen, op een heuveltje met de rug tegen een oude beuk te kijken naar het voor mij liggende land. Vandaag is het land geploegd. De zwarte voren lijken te wachten op het zaaigoed. De mist dekt het toe met zachte hand. Ik ervaar geen geluid. De stilte neemt bezit van me. Mijn hoofd loopt leeg. Er zij geen storende gedachten. Er is in mij alleen maar stilte, een intense vredige stilte.                                      De mens heeft zo nu en dan rust nodig maar heeft vooral stilte nodig. Niet alleen om even bij zinnen te komen of, zoals dat heet “je even te herpakken”, maar om de vrede te ervaren die in de stilte is verborgen. Stilte geeft rust, geeft troost en geneest.  Ik vind het verrijkend om de kerkdienst te beginnen met stilte. Het is een op adem komen voordat de liturgie begint. Geen stilte voor de storm dus. Stilte is er in allerlei vormen. Iedereen kent wel de benauwende stilte, de gespannen stilte en de verlossende stilte.                                                In de muziek speelt stilte een grote rol. Zonder rusten kan muziek niet bestaan. Een bijzondere vorm van stilte is de emotionele stilte. Ik ervaar dat bijvoorbeeld na de aria: Erbarme dich, mein Gott uit de Matthäuspassion van Bach. Met bijna dichtgeknepen keel onderga ik die aria. Doodstil. Het zoeken naar stilte is universeel. Veel grote kunstenaars hebben gezocht naar vormen om de stilte te verbeelden. Een uiterste vorm is de stiltemuziek van de Amerikaanse componist John Cage (1912-1992) Hij componeerde in 1952 een werk voor piano getiteld 4'33" (uitspraak: vier minuten en drieëndertig seconden) Cage noemde het zelf een silent piece. Het stuk gaat als volgt: De pianist zit voor de piano en raakt in 4 minuten en 33 seconden geen toets aan. Totale stilte  waarbij slechts het toevallig aanwezige en niet geënsceneerde geluid aanwezig is. Bij het “aanhoren” bekruipt je aanvankelijk een onbehagelijk gevoel, totdat je je overgeeft aan de muzikale stilte.Overigens, wanneer we naar muziek luisteren, is het de stilte die de meest intense en positieve hersenactiviteit stimuleren. John Cage baseerde zijn werk op de White Paintings van Robert Rauschenberg. Dit schilderij bestaat uit 7 witte panelen. Door de afwezigheid van kleur en vorm blijft alleen de stilte over. Het is alsof je kijkt naar een kloostermuur, een witte kloostermuur. De sprong naar het klooster is gemakkelijk gemaakt. Er zijn kloosterordes waar het zwijgen, de stilte, een vanzelfsprekend iets is, zoals de orde van de Kartuizers waar stilte gezien wordt als een voorwaarde om een hoger bewustzijn te bereiken. Omdat woorden ontoereikend zijn, wordt (overtollig) spreken vermeden. Overigens kan stilte in bepaalde omstandigheden van inhoud veranderen. Het lied Het is zo stil in mij gezongen door Van Dik Hout bezingt oorspronkelijke de stilte tussen twee geliefden. Als Judas het in The Passion van 2012 zingt dan is het een stilte van spijt, wroeging en eenzaamheid. Stilte is voor ieder mens belangrijk. Ik zie uit naar de momenten van collectieve stilte, de verbindende stilte. De stilte van het stil gebed in de kerk. De stilte bij de 4 mei herdenking, waar ik na een aantal jaren weer bij zal zijn nu de rust, de stilte,  is weergekeerd. God spreekt immers in de stilte.  Onze oud-voorganger Jaap Zijlstra schreef in zijn gedicht Stilte het volgende: De zee draagt vrede deze nacht op kleine golven naar me toe. Waarom en hoe zijn nu van geen belang. Ik tracht niet meer en voel me niet meer moe. Dit is het dan waarop ik heb gewacht, de stilte waar ik diep voor onderdoe. Stilte is ook genade. .

.

Passie

    

“Of ik mee wil als begeleider, naar een middag van FC Twente”, vraagt Joke van het zorgcentrum de Losserhof.  “ De spelers van FC Twente spelen samen met  bewoners van de Losserhof en het Bouwhuis uit Enschede een toernooi en RinTinTin maakt de muziek”                        Ik heb niet zoveel met voetbal. Opgegroeid in Almelo vlakbij het veld van Herácles is er wel enige sympathie voor die club, alhoewel het ondenkbaar was dat ik op zondagmiddag naar een wedstrijd van Heracles zou mogen kijken. Voetballen op zondag was toen nog zonde en mijn vader zei: “je kijkt niet naar iets wat zondig is”. In Twente verscheen later nog een club van enige importantie en wel FC Twente.       Wij Almeloërs hadden er niets mee. Enschede, weet je wel.                                                                                                      RinTinTin is de muziekband van het Twentse zorgcentrum Losserhof en in die band speelt Owen, ons pleegkind. Owen (37) heeft het syndroom van Down. Hij is lief, praten kan hij niet, dat is hij in de loop der jaren kwijtgeraakt. De Losserhof is zijn huis. Owen kan niet veel, maar goed op een trom slaan kan hij wel. Hij is dan ook bij RinTinTin aangesteld als eerste paukenist. Van de bewoners van de Losserhof zei men vroeger dat ze geestelijk gehandicapt waren, wat later waren ze verstandelijk beperkt en nu zijn het mensen met mogelijkheden. Ik kan me daar wel in vinden.  In de bus naar het veld van FC Twente zit de stemming er goed in. Sommigen hebben alvast hun voetbaltenue aangetrokken en lopen het gangpad op en neer om de spieren warm te houden. Anderen oefenen onverstaanbare strijdkreten of zingen luidkeels dat ze nog lang niet naar huis toe  gaan. Owen kijkt uit het raam. De wereld gaat langs hem heen.

Het is koud op het veld. Het sneeuwt. Er wordt met passie gevoetbald. Ieder team is aangevuld met een paar spelers van FC Twente.  De keeper van FC Twente heeft de grootste moeite  om ook maar één bal te stoppen. Keer op keer wordt hij gepasseerd door onze jongens en meisjes. Wij hebben een eenvoudige tactiek en wel die van de massale aanval, want als je wilt winnen moet je scoren. Logisch toch? Dat onze achterhoede daardoor zwak komt te staan is van geen belang. Uitslagen van 11-13 zijn heel gewoon. Ondertussen zweept RinTinTin de stemming verder op. Het is een feest van passie en strijdlust. Groot verdriet bij een nederlaag en uitbundige vreugde bij een overwinning, want het gaat om de knikkers. Op een tafel staan bekers, bekertjes en medailles. Bij de prijsuitreiking bedenkt Owen dat hij ook recht heeft op een prijs en banjert naar de tafel en pikt een beker mee. Ik kan hem niet aan zijn verstand brengen dat muzikanten tot de orde van dienaren behoren en geen bekers verdienen op een voetbaltoernooi en dat de beker ingeleverd moet worden. Hij is ontroostbaar. Pas als ik een grote zak chips weet te veroveren breekt zijn lach weer door.    

In de bus terug, wordt ik ondergedompeld in de feestvreugde. Sommigen waren kampioen geworden en anderen bijna. Luidkeels wordt gezongen dat ze nog lang niet thuis zijn.     Ik juich en zing wel een beetje mee maar voel me toch geremd. Wat is er verloren gegaan in de loop van mijn leven. Waar is die kinderlijke vreugde ? Mijn verstand zit mijn uitbundigheid in de weg, denk ik. Wie is hier  eigenlijk beperkt?

Ik ben de voetballers van FC Twente dankbaar en denk aan de woorden van Jezus: “Ik verzeker jullie, alles wat je voor één van de minste mijner broeders of zusters  hebt gedaan, heb je voor Mij gedaan”

Het was een mooie dag.