 |
| Aleppo |
Zijn naam
is Mohammad Mohiedine Anis. Hij is 70 en woont in de wijk al-Shaar in het
Syrische Aleppo. Ik heb een foto van hem. Een dramatische foto. Hij zit in de
slaapkamer van zijn aan flarden geschoten huis. De kamer ligt vol puin. De
sponningen van de ramen hangen naar buiten, de gordijnen hangen gerafeld aan
de muur. Op een nachtkastje, dat verdwaald in de kamer staat, liggen boeken
dik onder het stof. Op een rieten stoel liggen wat kleren. Het is chaos. Door
het raam zie ik de overkant van de straat. Een flatgebouw, beschadigd door
bommen en raketten. In die totale destructie zit op de zijkant van het bed
Mohammad Mohiedine Anis. Zijn ene been over het andere, een pijp in zijn
rechterhand. Het grijze hoofd aandachtig gebogen, luisterend. Hij lijkt
totaal ontspannen. Het enige wat in de kamer nog heel is, is een
koffergrammofoon. Er is in de grauwe kamer maar een klein kleurtje, en dat is
het rode etiket van de grammofoonplaat. Mohadiene Anis luistert naar muziek.
Een oude man die, letterlijk tussen de brokstukken van zijn leven, opgaat in
de wonderlijke wereld van de muziek.
Wat is dat
toch, die wonderlijke kracht en macht van de muziek?
Is de
kracht van muziek hierin gelegen dat het woordloos antwoord geeft op vragen
waar woorden tekort schieten? Ik wil het anders zeggen: Soms boort muziek een
laag in je ziel aan waarvan je het bestaan niet eens wist.
!n 1948
was ik 12 jaar. We hadden thuis geen grammofoon. We hadden radiodistributie.
Aan de wand hing een grijs vierkant kastje. Met een grote zwarte knop kon je
op wel vier verschillende zenders afstemmen. Een van die vier was een
klassieke zender. We luisterden vaak samen naar muziek en het moet toen
geweest zijn dat ik voor het eerst in stilte moest huilen omdat de emotie die
ik onderging bij het horen van muziek te groot was. Ik begreep niet wat me
overkwam. Als aankomende puber is dat wel te verklaren, maar tot op de dag
van vandaag kan ik totaal van slag raken bij het ondergaan van muzikale emoties.
Ik las ergens dat muziek zozeer een diep ingrijpende schoonheidsbeleving is, en haar uitwerking op mensen is soms zo overweldigend dat het bijna een religieuze ervaring wordt.
Zo ervaar ik het ook. Ik geloof dat God ook te vinden is in de schoonheid van de muziek. Ik luister nu anders naar muziek dan de 12 jarige puber, zeker nu het leven me getekend heeft en ik het verdriet en de hardheid van de wereld heb leren kennen. De dichteres Hanny Michaelis schreef daar het gedicht Luisterend naar de muziek...over.
Luisterend naar de muziek
die wij vroeger samen hoorden,
ruk ik aan mijn verdriet
als een hond aan een ketting.
Violen en fluiten zweven
een zilveren rag
over de afgrond
totdat de stilte
mij weer insluit.
Onder haar matglazen stolp
ontbrandt opnieuw
het geluidloze gevecht
tussen verwachting en wanhoop
om het niemandsland
van mijn bestaan.
Terug naar de foto.
Ik weet niet waar Mohammad Mohiedine Anis naar luistert, maar ik zie in hem de vrede, ook al is het maar voor even en ontbrandt later opnieuw het geluidloze gevecht tussen verwachting en wanhoop. Wat blijft is de troost die muziek biedt in het leven.
Ik ben klaar en leg de foto terug in de knipseldoos en bedank Mohammad Mohiedine Anis voor zijn wijsheid en even later luister ik naar mijn favoriete Drentse blueszanger Daniel Lohues als hij het liedje Bij de hemel in de rij zingt. Ik voel me gelukkig.
|
|
